Bezonken Rood

Verwerkingsopdracht B6

Vergelijk het verhaal grondig met zijn verfilming, verstripping of toneelbewerking.

Ik koos voor het boek ‘Bezonken rood’ van Jeroen Brouwers

Het boek bezonken rood is ongetwijfeld deels autobiografisch en gebaseerd op het echte leven van de auteur. Niet alleen bracht de auteur zelf enkele jaren door in de Jappenkampen, het hoofdpersonage heet ook Jeroen Brouwers.

Het hoofdpersonage krijgt in het begin van het verhaal te horen dat zijn moeder overleden is. Door die gebeurtenis begint hij te reflecteren op zijn tijd in de Jappenkampen en zijn relatie met zijn moeder (en vrouwen in het algemeen). Het boek is een constante zelfanalyse van het hoofdpersonage maar is tegelijkertijd ook heel erg meeslepend.

Ik koos ervoor om dit boek te vergelijken met zijn toneelbewerking, die ik bezocht op 6 mei 2011 in de Bourlaschouwburg. Het toneelstuk laat een verpletterende indruk na. Heel de voorstelling lang had ik een heel beklijvend en beklemmend gevoel. Na de voorstelling duurde het enkele minuten voor het publiek begon te applaudisseren, wat de beklijvende indruk nogmaals bevestigd.

Dirk Roothooft vertokt de rol van Jeroen Brouwers en is de enige acteur in het toneelstuk. Hij staat echter niet alleen op de planken. Roothooft speelt letterlijk met én tegen zichzelf, want achter hem worden voortdurend beelden van hem geprojecteerd. De filmbeelden stellen de voortdurende analyse voor die het hoofdpersonage van zichzelf maakt en geven heel goed weer hoe Jeroen (net zoals in het boek) voortdurend letterlijk en figuurlijk naar zichzelf kijkt.

Net zoals in het boek is het hoofdpersonage voortdurend zelf aan het woord in de voorstelling, waardoor het toneelstuk één lange monoloog is. Verschillende stukken komen letterlijk uit het verhaal. Een citaat dat me nog steeds bijblijft (zowel uit het boek als uit het toneelstuk) is: Niets bestaat, dat niet iets anders aanraakt.

Het toneelstuk is één lange monoloog, waarin zeer veel stukken bijna letterlijk uit de roman komen. Toch wordt de relatie tussen Jeroen en zijn moeder veel minder belangrijk, terwijl die in het boek wel werkt als een katalysator. Ook het decor werd aangepast om bepaalde effecten te creëren, zo werden er bakken water aan het decor toegevoegd.

Het afschrapen van de eelt, dat ook in het boek symbool staat voor het losmaken van de herinneringen en het schuldgevoel, komt zeer sterk naar voren in het toneelstuk. Voor mij persoonlijk veel sterker dan in het boek door de vele geluidseffecten en de lange stille periodes in het stuk die eraan gespendeerd werden.

Ik ben zelf iemand die meer tijd nodig heeft om over dingen na te denken, waardoor ik toch de roman verkies. Daarin had je meer tijd om de gebeurtenissen te laten bezinken door het boek toch af en toe weg te leggen.

Ik vond het persoonlijk een heel goede theaterbewerking van een heel beklijvend boek.

Brouwers, J. (1981). Bezonken Rood. Amsterdam: Atlas.

Brouwers, J. (2011, mei 6). Bezonken Rood. (G. Cassiers, Regisseur, & D. Roothooft, Uitvoerend artiest) Toneelhuis, Bourla, Antwerpen, België.